ارزش رجحانی گیاهان مرتعی ایران جلد اول: مراتع مناطق نیمه‌استپی و کوهستان‌های مرتفع ایران

افزون بر ۲ میلیارد هکتار (بیش از ۴۰ درصد) از سطح خشکی‌های زمین را مراتع و چراگاه‌ها تشکیل می‌دهند و ۴۰۰۰ میلیون هکتار دیگر شامل جنگلها و بیشه‌ها، قابلیت چرای دام را دارند. علوفه حاصل از آنها بیش از ۹۰ درصد از انرژی غذایی علفخواران را تأمین می‌کند. بنابراین علوفه چراگاه‌ها به طور غیرمستقیم بخش عمده غذای ساکنان کره زمین را تولید می‌کند (وایت ،۱۹۹۳). اراضی مرتعی دربرگیرنده و تأمین‌کننده خوراک بخش زیادی از جمعیت دامی دنیا بوده و نقش حیاتی در حمایت از سیستم‌های کم‌هزینه و پر‌بازده تولید پشم و گوشت دنیا ایفا می‌نماید (گراهام ، ۱۹۶۴). در اغلب سیستم‌های پرورش نشخوار‌کنندگان در کشور‌های در حال توسعه، چراگاه‌های طبیعی حجم زیادی از علوفه را تأمین می‌کنند (هاگس ، ۱۹۷۵).
مراتع کشور با سطحی معادل ۴/۸۶ میلیون هکتار، حدود ۵۲ درصد کل مساحت کشور را بخود اختصاص داده‌اند. مراتع کشور تنها میتواند خوراک ۳۷ میلیون واحد دامی در مدت ۷ ماه یا ۶/۲۴ میلیون واحد دامی در مدت یکسال را تأمین نماید. در حال حاضر بیش از ۲/۲ برابر ظرفیت مجاز از مراتع کشور بهرهبرداری می‌شود (سازمان جنگل‌‌‌‌‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، ۱۳۹۰).
فهرست مطالب
فصل اول: مبانی و مفهوم ارزش رجحانی ۲
۱-۱- مقدمه ۲
۱-۲- تعاریف و مفاهیم ۵
۱-۲-۱- خوشخوراکی ۵
۱-۲-۲- ارزش رجحانی ۶
۱-۲-۳- مصرف ۷
۱-۳- عوامل مؤثر بر خوشخوراکی ۸
۱-۳-۱- عوامل گیاهی ۸
۱-۳-۱-۱- فراوانی گونه‌های همراه ۸
۱-۳-۱-۲- مورفولوژی یا ویژگی‌های فیزیکی گیاه ۱۰
۱-۲-۱-۳- قابل دسترس بودن علوفه ۱۴
۱-۳-۱-۴- مرحله رشد گیاه ۱۵
۱-۳-۱-۵-ترکیبات شیمیایی ۱۸
۱-۳-۲- عوامل حیوانی ۱۹
۱-۳-۲-۱- تجربه و یادگیری دام ۲۰
۱-۳-۲-۲- سن دام ۲۱
۱-۳-۲-۳- نوع دام ۲۲
۱-۳-۲-۳- حواس پنج‌گانه ۲۵
۱-۳-۳- عوامل محیطی ۲۶
۱-۴- روش‌های تعیین ترکیب رژیم غذایی دام ۲۷
۱-۴-۱- روش زمان‌سنجی ۲۸
۱-۴-۲- روش کافه تریا ۲۹
۱-۴-۳- روش وزنی ۳۰
۱-۴-۴- روش فیستوله گذاری ۳۰
۱-۵- طبقه‌بندی درجات خوشخوراکی ۳۱
۱-۶- نحوه پراکنش دام ۳۹
۱-۶-۱- منابع آب ۴۰
۱-۶-۲- تغییر نوع دام ۴۲
۱-۶-۳- حصارکشی ۴۳
۱-۶-۴- سیستم‌های چرایی ۴۴
۱-۶-۵- چوپان ۴۴
۱-۶-۶- نمک، مواد معدنی و علوفه تکمیلی ۴۵
۱-۶-۷- کودپاشی ۴۶
۱-۶-۸- سایه ۴۶
۱-۶-۹- فاکتورهای علوفه‌ای ۴۷
۱-۶-۱۰- آتش سوزی ۴۸
۱-۶-۱۱- توپوگرافی ۴۸
۱-۶-۱۲- آب و هوا ۴۹
فصل دوم: ناحیه رویشی نیمه‌استپی ایران ۵۱
۲-۱- ویژگی‌های مناطق معرف ناحیه نیمه‌استپی ایران ۵۱
۲-۱-۱- مراتع الموت ۵۵
۲-۱-۲- مراتع بادامستان ۵۶
۲-۱-۳- مراتع قره‌باغ ۵۷
۲-۱-۴- مراتع چشمه انجیر ۵۸
۲-۱-۵- مراتع سرعلی‌آباد ۵۹
۲-۱-۶- مراتع زاغه (بلومان) ۶۰
۲-۱-۷- مراتع بهارکیش بینالود ۶۰
۲-۱-۸- مراتع زردوان سارال ۶۱
۲-۱-۹- مراتع گون‌بان هرسین ۶۲
۲-۱-۱۰-مراتع جاشلوبار ۶۳
۲-۱-۱۱- مراتع کردان ۶۴
۲-۱-۱۲- مراتع مجیدآباد قروه ۶۵
۲-۱-۱۳- مراتع ژرف تربت حیدریه ۶۶
۲-۱-۱۴- مراتع یایپاق سبلان ۶۷
۲-۱-۱۵- مراتع سهند ۶۸
۲-۱-۱۶- مراتع کرسنک ۶۹
۲-۱-۱۷- مراتع پلور ۷۱
۲-۱-۱۸- مراتع لزور فیروزکوه ۷۲
۲-۱-۱۹- مراتع گوراب پیشکوه ۷۳
۲-۱-۲۰- مراتع برم خشک (سپیدان) ۷۴
۲-۱-۲۱- مراتع حاشیه دریاچه ارومیه ۷۵
فصل سوم: تعیین ارزش رجحانی گیاهان مرتعی ایران برای چرای دام ۷۷
فصل چهارم
۴-۱- ارزش رجحانی گیاهان برای چرای دام در رویشگاههای معرف ناحیه نیمه‌استپی ایران ۸۱
۴-۱-۱- ارزش رجحانی گیاهان در مراتع الموت ۸۱
۴-۱-۲- ارزش رجحانی گیاهان در مراتع بادامستان ۸۷
۴-۱-۳- ارزش رجحانی گیاهان در مراتع قره‌باغ ۹۴
۴-۱-۴- ارزش رجحانی گیاهان در مراتع چشمه انجبر ۱۰۰
۴-۱-۵- ارزش رجحانی گیاهان در مراتع سرعلی‌آباد ۱۰۷
۴-۱-۶- ارزش رجحانی گیاهان در مراتع زاغه ۱۱۲
۴-۱-۷- ارزش رجحانی گیاهان در مراتع بینالود ۱۱۶
۴-۱-۸- ارزش رجحانی گیاهان در مراتع سارال ۱۲۲
۴-۱-۹- ارزش رجحانی گیاهان در مراتع هرسین ۱۳۰
۴-۱-۱۰- ارزش رجحانی گیاهان در مراتع جاشلوبار ۱۳۳
۴-۱-۱۱- ارزش رجحانی گیاهان در مراتع کردان ۱۴۱
۴-۱-۱۲- ارزش رجحانی گیاهان در مراتع قروه ۱۴۴
۴-۱-۱۳- ارزش رجحانی گیاهان در مراتع ژرف تربت حیدریه ۱۵۰
۴-۱-۱۴- ارزش رجحانی گیاهان در مراتع سبلان ۱۵۲
۴-۱-۱۵- ارزش رجحانی گیاهان در مراتع سهند ۱۵۴
۴-۱-۱۶- ارزش رجحانی گیاهان در مراتع پلور ۱۵۸
۴-۱-۱۷- ارزش رجحانی گیاهان در مراتع گوراب فریدون‌شهر ۱۶۳
۴-۱-۱۸- ارزش رجحانی گیاهان در مراتع کرسنک ۱۶۸
۴-۱-۱۹- ارزش رجحانی گیاهان در مراتع فیروزکوه ۱۷۹
۴-۱-۲۰- ارزش رجحانی گیاهان در مراتع سپیدان ۱۸۷
۴-۱-۲۱- ارزش رجحانی گیاهان در مراتع تزخراب ۱۹۲
فصل پنجم:‌ ارزش رجحانی گونه‌های مراتع نیمه‌استپی در ترکیب‌های مختلف پوشش گیاهی ۱۹۶
۵-۱- گندمی‌ها ۱۹۶
۵-۱-۱- گونه‌های جنس Bromus ۱۹۶
۵-۱-۲- گونه گیاهی جنس Festuca ۱۹۹
۵-۱-۳- گونه‌های جنس Stipa ۲۰۲
۵-۱-۴- گونه‌های جنس Agropyron ۲۰۴
۵-۱-۵- گونه‌های جنس Poa ۲۰۸
۵-۱-۶- گونه Dactylis ۲۱۰
۵-۱-۷- گونه Psathyrostachys fragilis ۲۱۲
۵-۱-۸- گونه Hordeum bulbosum ۲۱۳
۵-۱-۹- گونه Melica persica ۲۱۴
۵-۱-۱۰- گونه Koeleria cristata ۲۱۶
۵-۱-۱۱- گونه Elymus hispidus ۲۱۷
۵-۱-۱۲- گونه Alopecurus textilis ۲۱۸
۵-۱-۱۳- گونه Oryzopsis holciformis ۲۱۹
۵-۱-۱۴- گونه Leucopoa sclerophylla ۲۲۱
۵-۱-۱۵- گونه Carex stenophylla ۲۲۲
۵-۱-۱۶- گونه Phalaris alope ۲۲۲
۵-۲- بوته‌ای‌ها ۲۲۲
۵-۲-۱- گونه‌های جنس Thymus ۲۲۲
۵-۲-۲- گونه Onobrychis cornuta ۲۲۵
۵-۲-۳- گونه‌های جنس Acantholimon ۲۲۶
۵-۲-۴- گونه‌های جنس Artemisia ۲۲۷
۵-۲-۵- گونه‌های جنس Astragalus ۲۲۸
۵-۲-۶- گونه Ziziphora clinopodioides ۲۳۲
۵-۲-۷- گونه Scariola orientalis ۲۳۳
۵-۲-۸- گونه Ajuga chamaesistus ۲۳۵
۵-۲-۹- گونه Noaea mucronata ۲۳۷
۵-۲-۱۰- گونه‌های جنس Silene ۲۳۹
۵-۲-۱۱- گونه Polygonum aridum ۲۴۰
۵-۲-۱۲- گونه‌های جنس Acanthophyllum ۲۴۱
۵-۲-۱۳- گونه Eurotia ceratoides ۲۴۲
۵-۲-۱۴- گونه Rhamnus pallasii ۲۴۲
۵-۲-۱۵- جنس Amygdalus ۲۴۳
۵-۲-۱۶- گونه Berberis vulgaris ۲۴۴
۵-۲-۱۷- گونه Cerasus pseudoprostrata ۲۴۴
۵-۲-۱۸- گونه Cotoneaster ovata ۲۴۵
۵-۲-۱۹- گونه Rosa persica ۲۴۵
۵-۳- پهن‏برگها ۲۴۵
۵-۳-۱- گونه‌های جنس Astragalus ۲۴۵
۵-۳-۲- گونه‌های جنس Jurinea ۲۴۹
۵-۳-۳- گونه‌های جنس Taraxacum ۲۵۰
۵-۳-۴- گونه‌های جنس Cousinia ۲۵۲
۵-۳-۵- گونه‌های جنس Centaurea ۲۵۳
۵-۳-۶- گونه‌های جنس Cirsium ۲۵۶
۵-۳-۷- گونه‌های جنس Tragopogon ۲۵۸
۵-۳-۸- گونه‌های جنس Scorzonera ۲۵۹
۵-۳-۹- گونه‌های جنس Silene ۲۶۱
۵-۳-۱۰- گونه‌های جنس Marrubium ۲۶۲
۵-۳-۱۱- گونه‌های جنس Ferula ۲۶۳
۵-۳-۱۲- گونه‌های جنس Eryngium ۲۶۴
۵-۳-۱۳- گونه Galium verum ۲۶۶
۵-۳-۱۴- گونه‌های جنس Euphorbia ۲۶۸
۵-۳-۱۵- گونه‌های جنس Verbascum ۲۷۰
۵-۳-۱۶- گونه‌های جنس Achillea ۲۷۱
۵-۳-۱۷- گونه‌های جنس Stachys ۲۷۳
۵-۳-۱۸- گونه‌های جنس Phlomis ۲۷۵
۵-۳-۱۹- گونه Vinca herbacea ۲۷۷
۵-۳-۲۰- گونه‌های جنس Tanacetum ۲۷۸
۵-۳-۲۱- گونه Prangos ferulacea ۲۸۱
۵-۳-۲۲- گونه‌های جنس Pimpinella ۲۸۳
۵-۳-۲۳- گونه‌های جنس Teucrium ۲۸۳
۵-۳-۲۴- گونه‌های جنس Dianthus ۲۸۵
۵-۳-۲۵- گونه‌های جنس Cephalaria ۲۸۶
۵-۳-۲۶- گونه Chaerophyllum macropodum ۲۸۷
۵-۳-۲۷- گونه‌های جنس Helichrysum ۲۸۹
۵-۳-۲۸- گونه Gundelia tournefortii ۲۹۰
۵-۳-۲۹- گونه‌های جنس Medicago ۲۹۱
۵-۳-۳۰- گونه‌های جنس Salvia ۲۹۲
۵-۳-۳۱- گونه‌های جنس Cruciata ۲۹۳
۵-۳-۳۲-گونه‌های جنس Echinops ۲۹۵
۵-۳-۳۳- گونه‌های جنس Onobrychis ۲۹۶
۵-۳-۳۴- گونه‌های جنس Convolvulus ۲۹۷
۵-۳-۳۵- گونه‌های جنس Iris ۲۹۹
۵-۳-۳۶- گونه‌های جنس Arenaria ۳۰۰
۵-۳-۳۷- گونه Veronica orientalis ۳۰۱
۵-۳-۳۸- گونه Hypericum scabrum ۳۰۲
۵-۳-۳۹- گونه Anthemis triumfettii ۳۰۳
۵-۳-۴۰- گونه Nepeta heliotropifolia ۳۰۳
۵-۳-۴۱- گونه Crucianella gilanica ۳۰۴
۵-۳-۴۲- گونه Fibigia macrocarpa ۳۰۵
۵-۳-۴۳- گونه Onosma elwendicum ۳۰۶
۵-۳-۴۴- گونه Picris strigosa ۳۰۶
۵-۳-۴۵- گونه Scutellaria orientalis ۳۰۷
۵-۳-۴۶- گونه Trinia leiogona ۳۰۸
۵-۳-۴۷- گونه Trifolium repens ۳۰۹
۵-۳-۴۸- گونه‌های جنس Alyssum ۳۰۹
۵-۳-۴۹- گونه Eremurus spectabilis ۳۱۰
۵-۳-۵۰- گونه Linaria michauxii ۳۱۲
۵-۳-۵۱- گونه Oxytropis neo-rechingeriana ۳۱۲
۵-۳-۵۲- گونه Stroganowia litwinowii ۳۱۳
۵-۳-۵۳- گونه Vicia subvillosa ۳۱۴
۵-۳-۵۴- گونه‌های جنس Asperula ۳۱۴
۵-۳-۵۵- گونه Bellevalia glauca ۳۱۵
۵-۳-۵۶- گونه‌های جنس Gypsophila ۳۱۶
۵-۳-۵۷- گونه Trigonella elliptica ۳۱۷
۵-۳-۵۸- گونه Gagea lutea ۳۱۸
۵-۳-۵۹- گونه Goebelia alopecuroides ۳۱۹
۵-۳-۶۰- گونه Papaver bracteatum ۳۲۰
۵-۳-۶۱- گونه Asyneuma persicum ۳۲۱
۵-۳-۶۲- گونه Johreniopsis scoparia ۳۲۲
۵-۳-۶۳- گونه Leutea kurdistanica ۳۲۳
۵-۳-۶۴- گونه Rumex scutatus ۳۲۳
۵-۳-۶۵- گونه Polygonum afghanicom ۳۲۵
۵-۳-۶۶- گونه Reseda lutea ۳۲۶
۵-۳-۶۷- گونه Pterocephalus canus ۳۲۷
۵-۳-۶۸- گونه Serratula latifolia ۳۲۸
۵-۳-۶۹- گونه argenta Scabiosa ۳۲۹
۵-۳-۷۰- گونه Sanguisorba minor ۳۲۹
۵-۳-۷۱- گونه Hieracium villosum ۳۲۹
۵-۳-۷۲- گونه‌های جنسLotus ۳۲۹
۵-۳-۷۳- گونه Erysimum crassipes ۳۳۰
۵-۳-۷۴- گونه Plantago lanceolata ۳۳۰
۵-۳-۷۵- گونه Alcea lineariloba ۳۳۰
۵-۳-۷۶- گونه Trisetum flavescens ۳۳۰
۵-۳-۷۷- گونه Cicer anatolicum ۳۳۱
۵-۳-۷۸- گونه Echinophora platyloba ۳۳۱
۵-۳-۷۹-گونه Carthamus persica ۳۳۱
۵-۳-۸۰- گونه Borago officinalis ۳۳۱
۵-۳-۸۱- گونه Lasiopogon muscoides ۳۳۲
۵-۳-۸۲- گونه Cardaria daraba ۳۳۲
۵-۳-۸۳- گونه Ixiolirion tataricum ۳۳۲
۵-۳-۸۴-گونه Malva neglecta ۳۳۲
۵-۳-۸۵-گونه Peganum harmala ۳۳۳
۵-۳-۸۶-گونه Psychrogeton aucheri ۳۳۳
۵-۳-۸۷-گونه Tripleurospermum disciforme ۳۳۳
۵-۳-۸۸-گونه Cichorium intybus ۳۳۳
۵-۳-۸۹-گونه Falcaria vulgaris ۳۳۴
۵-۳-۹۰-گونه Fritillaria persica ۳۳۴
۵-۳-۹۱-گونه Lactuca serriola ۳۳۴
۵-۳-۹۲-گونه bernardi Ferulago ۳۳۴
۵-۳-۹۳-گونه Ballota aucheri ۳۳۵
۵-۴- یکساله‌ها ۳۳۵
۵-۴-۱- گندمیان یکساله (Annual grasses) ۳۳۵
۵-۴-۲- پهن‏برگهای یکساله (Annual forbs) ۳۳۷
۵-۵- گونه‌های مناطق شورروی ۳۳۹
۵-۵-۱- گونه Puccinella distance ۳۳۹
۵-۵-۲- گونه Aeluropus littoralis ۳۴۰
۵-۵-۳- گونه Atriplex verrucifera ۳۴۱
۵-۵-۴- گونه Salsola crassa ۳۴۲
۵-۵-۵- گونه Halocenumum strobilaceum ۳۴۳
۵-۶- جمع‌بندی نهایی ۳۴۴
منابع و مآخذ ۳۶۲
نمایه نامهای علمی ۳۷۵