یکی از استفادههای اصلی از مراتع در حال حاضر تولید علوفه برای حیوانات اهلی و وحشی میباشد. اهمیت مراتع در تغذیه سفرههای آب زیرزمینی، جلوگیری از فرسایش، محلی برای زیستگاه حیات وحش و تفرج بر کسی پوشیده نیست ولی در کشور ما استفاده از مراتع بیشتر از جنبه تولید علوفه اهمیت دارد. تولید علوفه مراتع معمولاً در مرحله گلدهی گونههای غالب تعیین میگردد (مصداقی، ۱۳۸۷). مراتع کشور با سطحی برابر۴/۸۶ میلیون هکتار، حدود ۵۲ درصد کل مساحت کشور را بخود اختصاص دادهاند. مراتع کشور تنها میتواند خوراک ۳۷ میلیون واحد دامی را در مدت ۷ ماه یا ۶/۲۴ میلیون واحد دامی را در مدت یکسال تأمین کند. در حال حاضر بیش از ۲/۲ برابر ظرفیت مجاز از مراتع کشور بهرهبرداری میشود (سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، ۱۳۹۰).
اسکندری (۱۳۷۸) معتقد است در حال حاضر تولید سالانه مراتع ۷/۱۰ میلیون تن و علوفه خشک قابل برداشت مجاز (T.D.N) در شرایط نرمال بارندگی برابر ۸۸/۵ میلیون تن برآورد میگردد.
فهرست مندرجات
فصل اول ۱
مبانی و مفهوم علوفه قابل برداشت مراتع ۱
۱-۱-مقدمه ۱
۱-۲- مفاهیم و کلیات ۳
۱-۲-۱- خوشخوراکی ۴
۱-۲-۲- ارزش رجحانی ۵
۱-۲-۳- مصرف ۶
۱-۲-۴- تأثیر در دسترس بودن علوفه و ساختار آن بر میزان مصرف مواد غذایی ۷
۱-۲- ۵- عوامل مؤثر بر خوشخوراکی ۱۰
۱-۲-۵-۱- عوامل گیاهی ۱۰
۱-۲-۵-۱-۱- فراوانی گونههای همراه ۱۰
۱-۲-۵-۱-۲- مورفولوژی یا ویژگیهای فیزیکی گیاه ۱۲
۱-۲-۵-۱-۳- قابل دسترس بودن علوفه ۱۶
۱-۲-۵-۱-۴- مرحله رشد گیاه ۱۸
۱-۲-۵-۱-۵- ترکیبات شیمیایی ۲۱
۱-۲-۵- ۲- عوامل حیوانی ۲۳
۱-۲-۵- ۲- ۱-تجربه و یادگیری دام ۲۴
۱-۲-۵- ۲- ۲- سن دام ۲۵
۱-۲-۵- ۲- ۳- گونه دام ۲۶
۱-۲-۵- ۲- ۴- حواس پنجگانه ۳۱
۱-۲-۵- ۳- عوامل محیطی ۳۱
۱-۲-۶- روشهای تعیین ترکیب رژیم غذایی دام ۳۴
۱-۲-۶-۱-روش زمانسنجی ۳۴
۱-۲-۶- ۲-روش کافهتریا ۳۶
۱-۲-۶-۳- روش وزنی ۳۷
۱-۲-۶-۴- روش فیستولهگذاری ۳۷
۱-۲-۷- طبقهبندی درجات خوشخوراکی ۳۸
۱-۲-۸- حد بهرهبرداری مجاز(Allowable use) 47
۱-۲- ۹- ضریب مصرف (Utilization) 50
۱-۲-۱۰- مناطق کلید-گونه کلید ۵۲
۱-۲-۱۰-۱- مشخصات گونههای کلید ۵۲
۱-۲-۱۱- مفهوم تولید ۵۴
۱-۲-۱۲- روشهای تخمین تولید مرتع ۵۶
۱-۲-۱۲-۱- روشهای مستقیم ۵۶
۱-۲-۱۲-۲- روشهای غیرمستقیم ۵۶
۱-۲-۱۲-۳- روشهای ترکیبی ۵۷
۱-۲-۱۳-مدیریت چرا ۵۸
۱-۲-۱۴- تأثیر علوفه برکارایی انرژی متابولیسمی مورد استفاده دام ۶۱
۱-۲-۱۵-عوامل تعیینکننده میزان انرژی متابولیسمی مورد نیاز دامها ۶۳
۶-تأثیرات احتمالی اقلیم و آب و هوا ۶۳
۱-۲-۱۶-شایستگی مرتع از نظر تولید علوفه ۶۴
فصل دوم ۶۸
ناحیه رویشی استپی ایران ۶۸
۲-۱- ویژگیهای مناطق معرف ناحیه استپی ایران ۶۸
۲-۱-۱- مراتع سه استان اصفهان ۷۱
۲-۱-۲-مراتع دهنو بردسیر استان کرمان ۷۲
۲-۱-۳-مراتع بردسیر(کوه پنج) استان کرمان ۷۴
۲-۱-۴-مراتع خشکرود استان مرکزی ۷۵
۲-۱-۵- مراتع انجدان استان مرکزی ۷۷
۲-۱-۶-مراتع چنگوله استان ایلام ۷۹
۲-۱-۷- مراتع صالحآباد استان ایلام ۸۱
۲-۱-۸-مراتع ارشق استان اردبیل ۸۲
۲-۱-۹-مراتع شیرکوه استان یزد ۸۴
۲-۱-۱۰-مراتع ندوشن استان یزد ۸۵
۲-۱-۱۱-مراتع بردمار مسجد سلیمان استان خوزستان ۸۶
۲-۱-۱۲-مراتع چناران استان گلستان ۸۸
۲-۱-۱۳-مراتع اینچهبرون استان گلستان ۹۰
۲-۱-۱۴- مراتع تیلآباد استان گلستان ۹۱
۲-۱-۱۵-مراتع طبس استان خراسان جنوبی ۹۲
فصل سوم ۹۵
۳-۱- تعیین ارزش رجحانی گیاهان مرتعی ایران برای چرای دام ۹۵
۳-۲- تعیین حد بهرهبرداری مجاز گونههای مهم مرتعی ۹۹
۳-۲-۱- ارزیابی مرگومیر گیاهان مورد بررسی ۱۰۰
۳-۲-۲-ارزیابی ارتفاع گیاهان مورد بررسی ۱۰۰
۳-۲-۳- ارزیابی میزان تولید بذر پس از اعمال تیمار در هر پایه انتخاب شده ۱۰۱
۳-۲-۴- جمعآوری دادههای هواشناسی ۱۰۱
۳-۳- محاسبه میزان تولید گیاهان ۱۰۱
۳-۴-تعیین علوفه قابل برداشت مراتع ۱۰۵
فصل چهارم ۱۰۷
نتایج ۱۰۷
۴-۱-مراتع سه استان اصفهان ۱۰۷
۴-۲-مراتع دهنو استان کرمان ۱۱۰
۴-۳- مرتع کوه پنج بردسیراستان کرمان ۱۱۳
۴-۴- مراتع ندوشن استان یزد ۱۱۷
۴-۵-مرتع شیرکوه استان یزد ۱۱۹
۴-۶- مرتع خشکرود استان مرکزی ۱۲۳
۴-۷- مرتع انجدان استان مرکزی ۱۲۹
۴-۸- مرتع چنگوله استان ایلام ۱۳۵
۴-۹- مرتع صالحآباد استان ایلام ۱۳۹
۴-۱۰-مرتع ارشق استان اردبیل ۱۴۱
۴-۱۱- مرتع تیلآباد استان گلستان ۱۴۴
۴-۱۲- مرتع چناران استان گلستان ۱۵۰
۴-۱۳- مرتع اینچهبرون استان گلستان ۱۵۳
۴-۱۴- مرتع مسجدسلیمان استان خوزستان ۱۵۶
۴-۱۵- مرتع طبس استان خراسان جنوبی ۱۵۹
فصل پنجم: میزان علوفه قابل برداشت گونههای مراتع استپی در ترکیبهای پوشش گیاهی ۱۶۲
۵-۱-بوتهایها ۱۶۲
۵-۱-۱-گونهKochia prostrata 162
۵-۱-۲- جنس Artemisia 163
۵-۱-۳- گونه Halothamnus glaucus 166
۵-۱-۴- گونه Dendrostellera lessertii 166
۵-۱-۵- گونه Noaea mucronata 167
۵-۱-۶- گونه Scariola orientalis 168
۵-۱-۷- جنسSalsola 170
۵-۱-۸- گونه Stachys inflata 171
۵-۲-گندمیها ۱۷۲
۵-۲-۱- جنس Poa 172
۵-۲-۲- جنس Stipa 174
۵-۳-پهنبرگهای علفی ۱۷۶
۵-۳-۱- جنس Astragalus 176
۵-۳-۲- جنس Cousinia 178
۵-۳-۳- جنس Convolvulus 179
۵-۳-۵- جنس Eryngium 180
۶- جمعبندی ۱۸۰
الف- مراتع استپی معتدل ۱۸۱
ج- مراتع شورروی در ناحیه رویشی استپی ۱۸۵
د- مراتع منطقه رویشی استپی گرم ۱۸۷
مراتع بیابانی ۱۹۰
منابع ۱۹۴
هنوز بررسیای ثبت نشده است.